Co to jest gaz ziemny i skąd bierze się w naszych domach?
Gaz ziemny to surowiec, którego najważniejszy i najbardziej dominujący składnik stanowi łatwopalny metan. Jego pokłady znajdują się w pustych przestrzeniach skorupy ziemskiej. Czasami występują samotnie, a czasami mogą znajdować się blisko złóż ropy lub węgla. Spalanie gazu dostarcza energii, którą używa się w domu do:
- ogrzewania wody,
- przygotowywania posiłków,
- ocieplania mieszkań i domów.
Oczywiście zastosowanie gazu ziemnego może być znacznie szersze. Przedsiębiorstwa mogą z jego pomocą generować elektryczność czy chłodzić klimatyzację, a coraz powszechniejsze staje się jego użycie jako ekologicznego paliwa samochodowego.
Ze względu na wybuchowy charakter tego surowca, jednym z etapów jego przygotowania do sprzedaży jest nawanianie. Podczas tego procesu bezwonny dotąd gaz zyskuje charakterystyczny zapach, który pozwala zidentyfikować wycieki z nieszczelnej instalacji. Inna nazwa gazu ziemnego to błękitne paliwo. Zawdzięcza ją kolorowi, który przyjmuje podczas spalania, co doskonale widać w kuchenkach gazowych.
Czym różni się sprzedawca od dostawcy gazu?
Do klientów końcowych gaz dociera dzięki działalności dwóch podmiotów. Pierwszym z nich jest Operator Sieci Dystrybucyjnej (OSD), który rozprowadza gaz siecią dystrybucyjną zarówno do klientów detalicznych, jak i firm. Dominującą pozycję nad Wisłą zajmuje w tej roli Polska Spółka Gazownictwa, działająca na terenie wszystkich województw w kraju. Mimo iż konsumenci pytają zazwyczaj o zmianę dostawcy, pod tym względem nie mają raczej wyboru.
Zupełnie inaczej jest ze sprzedawcą gazu. Podobnie jak w przypadku prądu i tutaj dyrektywy Unii Europejskiej wymusiły na krajowym prawodawstwie wprowadzenie zasady Third Party Access, czyli dostępu stron trzecich. Dzięki temu oprócz właściciela sieci dystrybucyjnej oraz klienta stroną umowy może być również firma, która odkupuje gaz od dostawcy lub z innego źródła, po czym sprzedaje ją odbiorcy na ustalonych z nim umownie zasadach. Zapewnia to większą konkurencję.
Sprzedawcy gazu na polskim rynku
Na polskim rynku gazowniczym nie panuje jeszcze tak duża konkurencja, jak wśród sprzedawców prądu. Większość Polaków przyzwyczajona jest do usług państwowego potentata, czyli PGNiG. Od kilku lat coraz popularniejsze jest jednak sprawdzanie mniejszych firm, nierzadko o zasięgu lokalnym. Dobre porównywarki dostawców gazu wskazują też firmy, które w swojej ofercie mają zarówno paliwo gazowe, jak i prąd. Wybór pakietu energetycznego od jednego sprzedawcy to najczęściej nie tylko wygoda, ale i duża oszczędność.
Znacznie więcej opcji na zakup od innych dostawców gazu niż PGNiG mają klienci biznesowi, poszukujący atrakcyjnych ofert dla firm. Przedsiębiorcy mogą ubiegać się o atrakcyjniejsze taryfy, a często mają też do dyspozycji bardziej elastyczne warunki spłaty czy wygodne formy wystawiania faktur. Na rachunkach znajduje się wiele pozycji opisanych w sposób nie do końca jasny, dlatego opisem poszczególnych części składowych takiej faktury warto zająć się w pierwszej kolejności.
Co składa się na rachunek za gaz?
Dokładna konstrukcja i nazwy poszczególnych opłat zależały będą od wybranego dostawcy, a także sposobu rozliczania. Na ogół do wyboru mamy dwa sposoby opłaty rachunków za gaz:
- faktury prognozowane – zakładające konkretne opłaty miesięczne, które raz w roku są podsumowywane i pokazują niedopłatę lub nadpłatę,
- faktury rozliczeniowe – opłacane raz na dwa miesiące na podstawie faktycznego zużycia gazu.
Która z metod jest korzystniejsza dla klienta? Wybór nie wpływa na wysokość opłat i powinniśmy wybrać ten sposób, który wydaje nam się wygodniejszy. Znacznie istotniejsze jest to, co znajdzie się później na fakturze. W przypadku rachunku za gaz opisy są mniej skomplikowane, ale nadal liczba informacji może zwyczajnego konsumenta przytłoczyć. Jakich liczb powinniśmy szukać?
Na rachunek za gaz mogą składać się następujące taksy:
- zużycie paliwa – mierzone w kWh, czyli współczynniku świadczącym o energii dostarczonej przez przesłany gaz,
- abonament – stała opłata za korzystanie z usług danego dostawcy,
- dystrybucja stała – opłata dla operatora sieci dystrybucyjnej (OSD) na rzecz utrzymania gazociągów,
- dystrybucja zmienna – uzależniona od ilości zużytego gazu, co wpływa na potrzebę zapewnienia jego konkretnych parametrów przez dystrybutora.
Oczywiście na fakturze znajdziemy mnóstwo innych pozycji. Oprócz poznania najważniejszej dla nas informacji o wysokości opłat dowiemy się, gdzie dostarczono gaz, jaka była metoda odczytywania licznika, za jaki okres naliczono rachunek, a także w ramach jakiej taryfy jesteśmy rozliczani. Informacje te rzadko są dla klienta istotne.
Wiele różniło będzie się w zależności od tego, czy kupujemy gaz do domu, czy jesteśmy może klientem biznesowym.
Jakie taryfy obowiązują za gaz do domu?
Do 2024 roku taryfy na sprzedaż gazu do domu są regulowane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Przedsiębiorstwa zajmujące się obrotem energią gazową muszą zwrócić się do niego o zatwierdzenie taryfy. Ceny i stawki opłat, a także warunki ich stosowania, zostaną zaakceptowane wyłącznie wówczas, gdy zgodne są z zapisami ustawy Prawo energetyczne.
W przypadku dostarczania paliwa gazowego na potrzeby gospodarstw domowych stosuje się następujące grupy taryfowe:
- W1 – roczna ilość umowna poniżej 300 m3,
- W2 – roczna ilość umowna od 300 m3 do 1200 m3,
- W3 – roczna ilość umowna od 1200 m3 do 8000 m3.
- W4 – roczna ilość umowna powyżej 8000 m3.
Są one stosowane dla odbiorców pobierających do 110 kWh/h, chociaż zakwalifikowanie się do taryfy W4 jest w przypadku użytkowników indywidualnych raczej odstępstwem od normy. Dodatkowo stosuje się oznaczenie związane z liczbą odczytów OSD lub samego odbiorcy w ciągu roku. Stąd zakwalifikowani możemy zostać do taryf w rodzaju W2.2 (dwa odczyty OSD w roku umownym) czy W-1.12T (12 odczytów odbiorcy w roku umownym). Korzystając z porównywarki dostawców gazu, warto zdawać więc sobie sprawę, jakie są nasze potrzeby energetyczne w tym zakresie.
Jakie taryfy gazowe mają do wyboru przedsiębiorcy?
Sprzedawców energii znacznie częściej zmieniają firmy. Ze względu na brak tak dużej regulacji oraz nadzoru ze strony URE, przedsiębiorstwa dostarczające gaz dla firm oferować mogą bardziej elastyczne warunki. Dotyczy to zarówno cen za samo zużycie, jak i liczby odczytów oraz faktur.
Mniejsze podmioty korzystały będą z podobnych taryf gazowych jak odbiorcy indywidualni. Zupełnie inaczej wygląda to w przypadku gazu dla firm, które zużywają duże ilości energii. Oferowane im taryfy powyżej 8000 m3 poboru związane są przede wszystkim z mocą umowną wyższą niż 110 kWh. Prezentują się następująco:
- W5 – moc umowna powyżej 110 kWh do 710 kWh.
- W6 – moc umowna powyżej 710 kWh do 6580 kWh.
- W7 – moc umowna powyżej 6580 kWh do 54860 kWh.
- W8 – moc umowna powyżej 54860 kWh.
Taryfy gazowe dla firm z jeszcze większymi cyframi czy nawet liczbami odnoszą się do ciśnienia większego niż standardowe dla odbiorców indywidualnych oraz większości biznesowych 0,5 MPa.
Zmiana sprzedawcy gazu – jak to zrobić?
W Polsce klienci rzadko decydują się na zmianę sprzedawcy gazu. Z roku na rok, wraz z rosnącą konkurencją na rynku, mamy jednak do czynienia z coraz częstszymi pytaniami o wytłumaczenie procesu krok po kroku. Chęć do zmiany wyhamowała wprawdzie w 2020 roku w związku z pandemią koronawirusa (według URE było to tylko 24 tys. klientów wobec 53 tys. odbiorców wybierających innego sprzedawcę rok wcześniej), ale mogło być to spowodowane obawami przed problemami administracyjnymi w dobie pracy zdalnej, prowadzonej również w urzędach.
Tymczasem zmiana sprzedawcy gazu nie wiąże się zazwyczaj z długimi procedurami ani przystosowaniem infrastrukturalnym. W jaki sposób to zrobić? Najprostszą drogą jest skorzystanie z porównywarki ofert oraz wybór nowego sprzedawcy. Po uzyskaniu pełnomocnictwa i podpisaniu umowy firma dopełni wszystkich formalności w naszym imieniu.
Alternatywnie całym procesem zawiadywać możemy sami. Zajmie to znacznie więcej czasu, ale mamy wówczas pewność, że wszystko zostanie dopięte na ostatni guzik. Oczywiście pod warunkiem, że uda nam się na czas załatwić każdą z administracyjnych spraw w terminie. Zmiana sprzedawcy gazu na własną rękę wymaga bowiem:
- podpisania umowy z nowym sprzedawcą,
- wypowiedzenia umowy wcześniejszemu sprzedawcy,
- poinformowania o tym operatora sieci dystrybucyjnej.
Zmiana sprzedawcy gazu może być dokonana maksymalnie dwa razy w ciągu roku. Jest to operacja bezpłatna. W wielu przypadkach istnieje możliwość uzyskania rozliczenia kompleksowego, przy którym faktura za dystrybucję oraz sprzedaż gazu przyjdzie do nas jednym listem.